De stichting

De stichting tot Behoud van de Almeerse Botter AM1 is opgericht op 4 september 2000 (KvK registratienummer 39073907, fiscaal nummer 809215780). We hebben een culturele ANBI status -beschikking 3 febr 2021, nr 8092 15 780. De stichting is opgericht bij de aankoop van de botter BU99 door de gemeente Almere die vervolgens het eigendom van het schip overgedaan heeft aan de stichting. De botter kreeg toen het nummer AM1. De geschiedenis van 1890 tot 2000 en na 2000 is beschreven op https://www.ssrp.nl/stamboek/schepen/am1-1942. De stichting kent ongeveer 35 vrijwilligers; geen betaalde krachten. 

Het afspreken voor vaartjes gaat via Nico van Duijn, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. , 06-10271260. Verder is er ons algemene mailadres Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Voor Hans Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., voor Marloes Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.almeersebotter.nl

Doel stichting

De botter AM1 is varend cultureel erfgoed. Het doel van de stichting is dit historische visserijschip van het bouwjaar 1890 in goede en originele staat te houden en er als vroeger mee te zeilen. Om dit te kunnen doen moet het geld voor het onderhoud wel verdiend worden. Dit doen we met betaalde zeilvaartochten. We verhuren het schip met bemanning aan groepen mensen, deelname aan festivals en botterwedstrijden in de regio, en met onze eigen botterrace op het Almeerse Havenfestival, in het eerste weekend van september. Vrijwel alle onderhoud doen we zelf. De ambachtelijke vaardigheden hiervoor hebben we in huis, of kijken we af bij andere botterstichtingen. Het onderhoud kost jaarlijks vele duizenden euro's. Het lukt ons al 20 jaar heel aardig de exploitatie rond te krijgen, al ontvangen we wel enige sponsoring dan wel steun in natura. De voortgang van de stichting hebben we uitgewerkt in ons beleidsplan, hieronder.

Beleidsplan Almeerse botter AM1, herzien januari 2021, 

Dit voormalige visserschip bouwjaar 1890 en dus 130 jaar oud in 2020 is één van de geschat 150 nog varende en zeilende botters die resteren van de oorspronkelijk 3000 botters die visten op de voormalige Zuiderzee. In 2010 is het schip grondig gerestaureerd. De voorgeschiedenis van dit unieke schip staat beschreven in het Stamboek Ronde en Platbodemjachten. https://www.ssrp.nl/stamboek/schepen/am1-1942. De AM1 is met het merendeel van de nog resterende botters verenigd in de Vereniging Botter Behoud (VBB) en geregistreerd in het register van de FVEN, de Federatie Varend Erfgoed Nederland waar de Vereniging Botterbehoud deel van uitmaakt.

Doel

Het doel van de stichting is de botter AM1 in originele staat varende te houden, als origineel zeilend houten visserschip, waarmee vissers voor het sluiten van de Afsluitdijk op de Zuiderzee hun brood verdienden. Een secundair doel is de vaardigheden hiertoe steeds aan volgende generaties over te dragen. Behoud van nationaal erfgoed, materieel en immaterieel, is dus waar het om gaat.

Hoe

We doen dit met op dit moment met 35 vrijwilligers. De stichting heeft geen betaalde functionarissen. Met originele staat bedoelen we het aanzien, de zeiltechnieken en de materialen van voor en even na 1900, met aanpassingen. Er wordt bijvoorbeeld geen teer meer gebruikt, en ook geen getaande zeilen. Maar de blokken zijn van essenhout en niet van teflon. Het houtwerk is eiken voor de romp en Douglasspar of Amerikaans grenen voor de rondhouten, als vroeger. Het touwwerk was vroeger hennep. Nu is dat kunststof touwwerk wat er uitziet als hennep. De discussie over wat de originele staat is en wat niet wordt landelijk gevoerd binnen de Vereniging Botterbehoud. Met vaardigheden behouden moet gedacht worden aan het plaatsen van een eiken boeisel of een nieuwe gang met de juiste kromming, aangebracht door buigen onder verhitting. Het maken of repareren van een blok is ook zo’n vaardigheid, evenals het repareren van een rot stuk in het dek. En de onderhoudstechnieken zijn belangrijk om te zorgen dat het schip niet te snel rot en niet al te lek is. Dit kan bereikt worden met goed onderhoud, de juiste materialen en goed breeuwen. Waar nodig wordt de kunst afgekeken bij andere botterstichtingen. Een professionele scheepstimmerman hebben we zelden nodig, maar het komt voor.

Ook moeten de zeilvaardigheden in stand gehouden worden, onder alle weers­omstandigheden. Het gaat om een zware platbodem met zwaarden, een enorme botterfok en soms een kluiver op een uit te schuiven kluiverboom. Er zijn geen lieren, dus alles komt aan op techniek, handigheid, mankracht en samenwerken. Dit vergt veel training.

Wat we doen

  • Jaarlijkse gaat de AM1 de werf op, de historische botterwerf in Huizen, van onze collega-stichting daar. Dan wordt uitvoerig onderhoud gedaan. Denk aan ambachtelijke vaardigheden als breeuwwerk, touwwerk vernieuwen, rotte plekken vervangen, op indicatie hele delen vervangen van versleten onderdelen zoals vlonders, gangen, berghout en vallen. Denk aan aanpassingen aan het tuigage, motor- en elektraonderhoud, schiemanswerk, en natuurlijk veel schuren en lakken.
  • In het seizoen april tot oktober zeilen we tegen betaling met families, teams en andere groepen. Er zijn wedstrijden en we nemen deel aan botterfestivals in de verschillende Zuiderzeestadjes.
  • In september organiseren we ons eigen festival. We verzorgen dan de botterrace op vrijdag en muntjesvaren met festivalgasten op zaterdag en zondag, samen met zo’n 25 botters uit de wijde omgeving. Dit alles ingekaderd in een veel uitgebreider gemeentelijk festival met concerten en braderie.

Bestuurlijke vorm

We zijn een stichting met op dit moment vier bestuursleden. Kamer van Koophandel register 39073907.

  • Marloes Bulters, penningmeester
  • Nico van Duijn, voorzitter
  • Hans Bouman, secretaris
  • Hieke Wagenaar

We keren geen aanwezigheidsgelden uit of welke vrijwilliogersvergoeding dan ook. De stichting is opgericht in 2000 (zie https://www.ssrp.nl/stamboek/schepen/am1-1942) na aankoop van de botter door de gemeente, waarna het schip is overgedragen aan de stichting. Als gebruikelijk hebben we een website, en zijn alle bestuursdocumenten op orde, zoals archieven van contracten, verzekeringen, mastkeuring, notulen, financiële jaarverslagen van de accountant, en maandelijkse nieuwsbrieven voor onze vrijwilligers. De verschillende technische verantwoordelijkheden zijn belegd bij personen of kleine groepjes. Schippers, 7 nu, vormen een bijzondere groep. Het schippersoverleg heeft als regel een beslissende stem als het gaat om de uitvoering van het schip, verbeteringen, zeilvoering en veiligheid. Deze verantwoordelijkheid is afgeleid van de absolute schippersverantwoordelijkheid aan boord. Een varend schip heeft altijd een schipper. Wie schipper is of wordt gaat volgens een zorgvuldige procedure.

Financiën

De opbrengsten van betaalde vaartjes, festivals, de jaarlijkse botterrace en sponsoring (zie Wat doen we) worden besteed aan onderhoud, vervanging en reparatie. Het wisselt sterk per jaar, maar men moet denken aan € 10.000 tot 15.000 onderhoudskosten. We houden een reserve aan van €20.000 voor het geval ons drie majeure tegenslagen tegelijkertijd overkomen en de verzekering dit niet dekt. Dat wisselende van de kosten komt bijvoorbeeld door het tegenvallen van een houtreparatie. Meer rot dan je dacht. Dan is er duur speciaal hout nodig en een dure scheepstimmerman als we het niet zelf kunnen. Storing in een automatische pomp tijdens de winter kan behoorlijk wat waterschade opleveren als je dit niet heel vlot doorhebt. Algemene slijtage van hout- metaal- en touwwerk zie je wel aankomen, maar dan zijn er na een paar jaar wel meer vervangingskosten. Ook verbeteringen kosten soms veel geld, en daar moet voor gespaard worden. In 2019 hebben we nieuwe zeilen en een fokhuik aangeschaft, in 2020 een nieuwe schroef en een dektent. Het wisselende van de opbrengsten komt door de soms onvoorspelbare opbrengsten van de betaalde vaartjes en de aantallen festivals waar je wat kunt verdienen. De opbrengst van het Havenfestival kan zomaar € 5000 tegenvallen of meevallen. Alles bijeen komt het neer op een omzet van rond de €50.000 en een jaarlijks resultaat na kosten van €5000, te besteden aan extra investeringen en de reserve. Het totale vermogen was een jaar geleden in februari 2020 ongeveer € 35.000, vlak voor de dure werfmaand, vlak voor de Corona pandemie. Op dit moment februari 2021 is dat veel lager, want we hebben door de pandemie geen inkomsten. We hopen tweede helft 2021 weer te kunnen gaan varen. De accountant beoordeelt de stichting al jaren als goed gezond; jaarrekeningen op aanvraag.

Meerjaren plan

  • We denken dat er voorlopig geen grote investeringen nodig zijn.
  • Het plan is meer aandacht te besteden aan training, en daarnaast aan het iets meer formaliseren van de functie van volle maat, het tweede bemanningslid naast de schipper. Een opleidingshandboek en trainingsschema staat in de verf.
  • Werven van vrijwilligers is voortdurend nodig, met name bij jongere groepen en vrouwen. Dit uit overwegingen van kennisoverdracht en verjonging. Want gepensioneerde mannen zijn oververtegenwoordigd, bij ons en bij andere stichtingen.
  • Sociale vaartjes, zo noemen we dat, doen we graag. Dit zijn gratis of half tarief vaartjes met bijzondere groepen uit de samenleving of met andere vrijwilligers. We vinden dat dit hoort bij de functie van de Almeerse botter. De AM1 is van de stad. Sindskort kunnen we de kosten voor deze sociale vaartjes declareren bij de winkeliersvereniging.

 

 

Onderhoud 2021

In 2021 zijn we niet de werf op geweest. Dit had te maken met ontbrekende inkomsten en met de uitstekende staat van onderhoud. Er is wel van alles gedaan. Denk aan lakken, touwwerk gerepareerd, motor een grote beurt, scharnieren in de kistdeksels in het vooronder. Een deksel van de trog is vernieuwd, en er is een nieuwe gereedschapskist gemaakt, de Thoenkist. De nieuwe onderlijkstrekker achter op de giek is al uitgeprobeerd met windkracht 4; ietsje krom nu. Resteert het klaptop mechanisme, nodig om onder de brug door te kunnen. Elk jaar wordt deze verbeterd, elk jaar kan het beter. En alle veiligheidsmiddelen zijn vernieuwd. Ze kan er weer tegen dit jaar.

Werfmaand 2020

In februari - maart 2020 lagen we weer op de botterwerf in Huizen. Dat was allemaal wat ingewikkeld met de epidemie maatregelen, maar het is gelukt. Dit jaar is de bakboordzijde uitvoerig gebreeuwd, speciaal bij de schroefasdoorsteek, en voor een lelijke plek gerepareerd en gebreeuwd. De elektrische voorzieningen zijn behandeld, de navigatieverlichting, de bedrading, LED-verlichting in het vooronder, schakelkast, dat soort zaken. Er is een nieuwe schroef geplaatst, een Variprop kantelschroef. En er zijn een hele rij 'hout klussen' gedaan. Zwaardklamp, luik en luikhoofd, steun voor het anker op het voordek, nieuwe bak voior het kooktoestel, en gangen gerepareerd aan baklboord, masttop, onder de mastband en de sierlatjes onder de hommer. De zwaarden zijn dit jaar geheel kaalgehaald en in vele lagen lak gezet. Er is een schildpadblok geplaatst op de giek voor de smeerreep; een kunstig werkje van scheepstimmerman Jaap Thoen. Berghout en boeisel is gedaan. Laningen achter zijn vervangen. Onder de deken is veel schimmel weggekrabd en in de carbolineum gezet. 

En natuurlijk veel schuren en lakken. Dit jaar is wederom de mast gekeurd, als elke twee jaar. We denken dat we het volgend jaar minder kunnen doen, zo grondig zijn we dit jaar bezig geweest. Dat zou goed uitkomen qua kosten, want in 2020 verdienen we geen cent.  Zie de foto galerij voor een sfeerimpressie van de AM1 op de werf!

AM1 op de werf

Bottervaren kost in het seizoen zo’n 15 dagen, velen doen meer. Maar met veel minder bouw je weinig ervaring op. In de werfmaand februari moet je denken aan in ieder geval 5 dagen klussen aan het schip, in de verwarmde botterwerf in Huizen. Handige vrijwilligers doen de techniek, de rest doet schuren en lakken.

Soms is bottervaren heftig werk, het omgaan met die enorme krachten als het stevig waait. Vaak is het zeer ontspannen over het water glijden. Mooi weer of nattig, het maakt ons niet uit. Verder doet een ieder wat hij kan. Kunnen zeilen is een voordeel, hoewel niet noodzakelijk. Onze groep bestaat uit 30-ers en 70-plussers, mannen en vrouwen, grote kerels en slanke dames , oude botterrotten en groentjes. Je doet wat je kunt. Wie niet sterk is moet slim wezen. Handigheid en niet bang zijn, dat scheelt. Elk jaar verwelkomen we een paar nieuwe vrijwilligers, in 2019 bijvoorbeeld 4 mensen, in 2020 6 mensen. Daarom is een opleidingsprogramma ontworpen, bedoeld om meer vrijwilligers op het niveau van Volle Maat te brengen.  

Inroosteren doe je zelf, op dagen die je privé schikken. Dit vrijwilligerswerk geeft vrijheid. Maar natuurlijk is het niet altijd vrijblijvend, zeker de opleiding niet want anders leer je het nooit. Want als een bemanningslid plots ziek wordt als het schip naar Urk gevaren moet worden, dan val je in voor hem of haar. Ook als je oma jarig is. De één vindt avondjes varen voor bedrijfsuitjes het leukste. De ander doet liever dagenlange tochten, zoals naar het Oostwal botterevenement in Kampen. Een derde vaart nooit langer dan een dag en treint terug naar huis. Sommigen houden van wedstrijdvaren, anderen vinden dat kouwe drukte. Je kiest zelf. Met de opbrengsten van betaalde vaartjes en botterfestivals verdienen we de onderhouds­kosten. Sociale vaartjes doen we voor een gereduceerd tarief. Verder organiseren we natuurlijk de botterrace op het Havenfestival.  

Kortom, spannend en gevarieerd vrijwilligerswerk, met plooiruimte voor je privé agenda. Maar het kost het tijd. En je krijgt kouwe handen.

Al seizoen varen we voor de Stichting Opkikker, vanaf de Eemhof tegenover Spakenburg. We hebben meegeholpen die kinderen weer een mooie dag te geven. Dit doen we elk jaar, samen met de Spakenburger botters. We zijn dan een piratenschip, met een piratenbemanning. We hebben geen bemanningslid met een houten been, maar met wat verkleedspullen zag het er net echt uit. Dit is een van onze sociale vaartjes, net als Sinterklaas een beetje helpen als hij teveel Pieten heeft meegenomen. Dan zijn we Pietenboot. In 2018 op 17 november, in de Havenkom, met twee Huizense botters. Dus helpen wij de Huizenaren als daar Sinterklaas aankomt.